Ang Bigat ng Bawat Hakbang: Ang Kwento ng OFW na Nagtagumpay, Ngunit Natalo sa Laban ng Panahon
Walo’t Kalahating Taon, Isang Libong Kwento ng Pawis at Dugo
Ang init ng araw sa Pilipinas at ang tindi ng disyerto sa Dubai ay parehong nag-iwan ng marka sa balat ni Romel. Ngunit mas masakit pa kaysa sa kupas na kulay ng balat at magaspang na palad ang kirot ng katotohanang sumalubong sa kanya pag-uwi. Si Romel, ang dating magbubukid na nagtaya ng lahat para maging electrical supervisor sa Abu Dhabi, ay umuwing may bitbit na yaman ngunit walang pamilyang sasalubong. Ito ang kuwento ng isang OFW na nagtagumpay sa mundo ng negosyo at karera, ngunit huli na para iligtas ang tahanan na iniwan niya.
Ang Pangako sa Pilapil: Hindi Sapat ang Pagka-Raos
Hindi na mabilang ni Romel ang dami ng putik na dumikit sa kanyang kalaygay at asarol. Pitong ektarya ng palayan ang araw-araw niyang binubuno. Sa tuwing natatapos ang maghapon, hindi ang pagod ng katawan ang pinakamabigat, kundi ang bigat ng responsibilidad sa balikat. Habang kinakausap ang matanda niyang kasama, si Mang Lando, sumambulat ang kanyang malalim na hinanakit.
“Hindi sapat, Mang Lando,” bulong niya habang nakatitig sa kawalan. “Gusto kong bigyan ng bahay na may sariling kuryente. Gusto kong makapag-aral si Macy sa magandang paaralan. Hindi lang raos ang gusto ko, kundi dignidad at kinabukasan na hindi mararanasan ang ganitong hirap.”
Ang pangarap na iyon ang naging gasolina niya. Sa kabila ng pagtutol ni Elvie, ang kanyang asawang guro, at ang pangamba ng paghihiwalay, nagdesisyon si Romel. Kailangan niyang lumayo upang makabalik nang may dalang tagumpay. Isang gabi, habang yakap ang anak na si Macy, tinitigan niya ang kanyang misis at binitawan ang pangako na nagpabago sa lahat: “Pagbalik ko, hindi na tayo magpapasa ng putik.”
Sa loob ng isang buwan, pinagsabay niya ang pag-aani, paglalako ng huli sa ilog, at pag-aasikaso ng passport, medical, at NBI clearance. Ni hindi niya ininda ang pagod—mas masakit ang ideya na hindi niya maibibigay ang nararapat para sa kanyang pamilya. Ang pag-alis niya sa terminal ay hindi para tumakas, kundi para bumalik na may dalang tagumpay.
Mula sa Buhay sa Barong-Barong, Tungo sa Araw ng Disyerto
Sa Dubai, ang kaligayahan ay unti-unting pinalitan ng lungkot. Ang mainit na hangin at matutulis na bato sa construction site ay naging bahagi ng kanyang pang-araw-araw na buhay. Gigising siya sa kadiliman at uuwi sa dilim—isang helmet, safety vest, at toolbox ang naging simbolo ng kanyang pagkatao. Sa kanyang backpack, laging naroon ang litrato ni Elvie at Macy, na kinuha sa harap ng kanilang barong-barong, may palay bilang background. Iyon ang sapat na dahilan para bumangon sa gitna ng kawalan ng pag-asa.
Sa simula, mababa ang sahod at halos kalahati ay padala agad sa Pilipinas. Ngunit hindi siya nagreklamo. Nang mapansin siya ng istriktong si Engineer Yusuf dahil sa malinis at mabilis niyang trabaho, nagsimula ang panibagong yugto. Tuwing gabi, pagkatapos ng shift, nagtatrabaho siya bilang electrician sa mga bahay ng mga Arabe. Legal ba ito? Hindi. Ngunit ito ang tanging paraan upang makadagdag sa kita. Sa bawat pako na ikinakabit, sa bawat cable na inaayos, alam niyang isang hakbang siya papalapit sa pangarap na tahanan.
Sa loob ng dalawang taon, naipon niya ang pambayad sa down payment ng dalawang unit ng condo sa Cavite. Hindi nagtagal, siya ay na-promote bilang electrical foreman, at kalaunan, electrical supervisor. Pinag-aral niya ang anak sa private school, nagpadala ng laptop, sapatos, at lahat ng imported goods na alam niyang magpapasaya sa kanyang mag-ina. Sa mata ng ibang OFW, tagumpay si Romel. Ngunit sa kanyang puso, may lungkot na lumalalim.
Ang Distansya na Hindi Masusukat ng Pera
Habang tumatagal ang pananatili ni Romel sa ibang bansa, ramdam niya ang distansya sa kanyang pamilya. Ang mga chat ni Elvie ay madalas nang seen na lang, at ang video call nila ay tumatagal lang ng limang minuto. “Busy ako, Romel. May lesson planning pa ako,” ang laging tugon. Si Macy, na ngayon ay walong taong gulang na, ay tila nahihiya o mailap sa kanya. Isang larawan sa ref na lang siya, hindi ama sa bahay.
“Hindi sapat ang pera kung ako mismo ay nawawala,” bulong niya minsang nag-iisa.
Mas lalo siyang nangamba nang mapansin niya ang presensya ni Sir Anton sa mga Facebook post ni Elvie. Isang teacher na kasama sa mga school event at nakatag pa sa mga family picture kasama si Macy. “Wala akong karapatang magselos. Ako ang umalis,” pilit niya itong isinisiksik sa kanyang isipan. Ngunit sa dibdib niya, may malamig na kabog tuwing nakikita niya si Sir Anton, na tila pumupuno sa puwang na hindi niya maabot.
Hindi siya nagreklamo, sa halip, mas lalo siyang nagpadala. Imported goods, chocolates, at gadgets. Ngunit sa bawat padala, ang tanging tugon ay, “Salamat. Busy pa sa lesson plan.” Ang pinakamasakit na bahagi ay nang marinig niya mismo sa boses ni Macy: “Si Tito Anton po ang tutulong sa project ko. Halos araw-araw po siya nandito.” Para siyang isang panauhin sa isang bagong mundo na hindi na siya bahagi.
Ang Pagbabalik ng Estrahenyero: Surpresa na Naging Bangungot
Ang ikasiyam na kaarawan ni Macy ang sumira sa lahat. Sa Facebook post, nakita niya ang tarpolin, ang handaan, at sa gitna, sina Elvie, Macy, at si Anton—tila isang masayang pamilya. Wala siyang video greeting na pinlay. Wala siyang pangalan sa tarpolin. Tila isa na lang siyang ala-ala.
Doon siya nagdesisyon: “Hindi ba’t sapat na ito? Hindi ba’t oras na para umuwi?” Walong taon at kalahati siyang hindi nakauwi. Kumuha siya ng ticket at walang sinabihan kahit isa. Babalik siya, hindi bilang OFW, kundi bilang amang handang humarap sa katotohanan.
Hindi siya dumiretso sa kanilang bahay. Tumuloy muna siya sa isang resort upang ayusin ang mga papeles ng kanyang hardware store na itatayo. Araw-araw, nakatanaw siya mula sa malayo sa kanilang dating barong-barong, na ngayon ay isa nang kretong tahanan. May gate, may kurtina, at may motor na pamilyar na nakaparada sa labas. At sa bawat gabi, nakikita niya ang motor na iyon.
Ang unang sampal ng katotohanan ay nang siya’y makasalubong ng tricycle driver: “Si Ma’am Elvy. Parang hindi na raw inaasahan na babalik ka.” Ang pangambang binuo niya sa loob ng walong taon ay unti-unting naging katotohanan.
Ang Pagtatapos sa Pintuan: Hindi na Ako ang Tahanan Nila
Bitbit ang isang bukaklak, mamahaling tsokolate, at isang unicorn—ang paborito ni Macy—nagbihis si Romel ng puting polo at pantalon. Maayos ang buhok, bagong ahit, at may ngiting pilit ngunit puno ng paniniwala. Hinarap niya ang pintuan ng bahay na minsan niyang tinawag na paraiso.
Ngunit pagbukas ng pinto, hindi siya sinalubong ni Elvie. Isang batang lalaki ang sumigaw: “Mama, may lalaki sa labas.”
Paglabas ni Elvie, ang nakakabinging katahimikan ang pumuno sa pagitan nila. “Romel! Anong ginagawa mo dito?” Ang tanong ay hindi na nagpapahiwatig ng galak, kundi ng pagkabigla at takot.
Sa loob ng bahay, lahat ay nagbago. Ang sala ay malinis, may flat screen TV, at mga picture frames. Ngunit wala ni isa man ang larawang kasama siya. Sina Elvie, Macy, at Anton ang nasa bawat pader.
“Si May nasaan?” tanong ni Romel.
“Sa paaralan, may practice sila para sa Linggo ng Wika,” iwas-tingin na sagot ni Elvie.
Doon na binitawan ni Romel ang tanong na matagal nang gumugulo sa kanyang isipan: “At ‘yung bata kanina, anak niyo ba ni Anton?”
Ang paliwanag ni Elvie ay kasing sakit ng suntok sa dibdib. “Romel, noong una iniintay ka naming bumalik… Pero habang lumilipas ang mga taon, nagiging lihim ang lungkot… Napagod akong umasa sa isang taong hindi na bumabalik… Hindi ko pinlanong mahalin siya pero nangyari.”
“Hindi mo man lang naisip na tanungin kung kailan ako babalik?” mahina ngunit diretso ang tinig ni Romel.
“Tinanong ko Romel sa sarili ko sa panalangin… Pero ang laging sagot ng katahimikan ay wala… Hindi na sapat ang pagmamahal para panatiling buo ang pamilyang ikaw mismo ang nag-iwan.”
Ang pinakamasakit na tagpo ay nang makita niya ang kanyang siyam na taong gulang na anak. “Ako si Papa!” wika ni Romel. Ngunit ang mga mata ni Macy ay puno ng pagtataka, tumingin kay Elvie, at nagtanong: “Totoo po?” Hindi lumapit si Macy. Nanatili ito sa tabi ng kanyang ina.
Nang pumasok si Anton, dala ang mga print out para sa project ni Macy, natahimik ang lahat. Walang sigawan, walang away. Ngunit ang tensyon ay kasing bigat ng walong taong paglisan.
Naupo si Romel sa isang sulok, nakatingin sa kanyang anak na hindi siya kilala. Ang unicorn na laruan ay naiwan sa mesa, hindi man lang nabuksan. Ang kanyang pag-uwi ay hindi na para sa pamilya, kundi para sa katotohanang hindi na siya bahagi ng mundong iyon.
Ang Bagong Simula: Ang Negosyo ang Tanging Babalikan
Pagkalabas ni Romel ng bahay, mabigat ang bawat hakbang. Sa tapat ng gate, nakita niya si Anton sa loob ng bahay, inaabot ang mga papel kay Macy, habang si Elvie ay abalang nag-aayos ng hapunan. Sila ang buo, ang pamilya na matagal nang lumampas sa eksena ng kanyang pagbabalik.
Nang sumakay siya ng tricycle at dumiretso sa isang karinderya sa terminal, ang simpleng lugaw at kape ang naging tanging kasama niya. Isang tindera ang nagsabi sa kanya: “Ang hirap talaga ng buhay abroad pero mas mahirap pag pag-uwi mo iba na ang mundong babalikan mo.”
Kinabukasan, si Romel ay bumalik sa lote ng hardware. Ang mga tauhan ay abala sa pag-aayos ng balangkas ng gusali. “Hindi na! Dito na ako. Dito na ako mamumuhay,” ang sagot niya sa tanong kung babalik pa siya sa abroad.
Ang hardware store na may pangalang Romel’s Hardware and Supply ang naging simbolo ng kanyang bagong simula. Ang negosyong ito ang magiging tanging legacy ng kanyang walong taong sakripisyo. Ang tagumpay ay hindi niya na iniaalay sa pamilya na matagal nang nagpaalam, kundi sa sarili niyang paninindigan at lakas ng loob na bumangon mula sa pinakamalaking kabiguan ng kanyang buhay. Hindi niya nakuha ang pamilya, ngunit nakuha niya ang kanyang kinabukasan—na sa huli, ay sapat na.