Ako si Romel, 33 years old, isang sundalong nadestino sa Mindanao. Anim na taon na akong naglilingkod sa bayan, sanay sa putok ng baril, sa amoy ng pulbura, at sa panganib ng digmaan. Pero kahit gaano ako katapang sa labanan, may isang bagay pala na hindi ko kayang labanan, ang sakit ng pagtataksil.

May asawa akong si Rica, dalawampu’t walong taong gulang. Maganda, maamo, at masayahin. Ikinasal kami bago ako madestino sa Mindanao. Wala pa kaming anak pero pareho naming pinapangarap ‘yon. Siya ay cashier sa isang mall sa Iloilo, at ako naman ay patuloy na naglilingkod sa bansa. Bago ako umalis, sabi niya sa akin.

“Mag-ingat ka ha. Huwag kang magkakagusto sa iba. Ako lang dapat.”

Ngumiti lang ako. Hindi ko alam na darating ang araw, ako naman pala ang masasaktan.

Habang nasa Mindanao ako, madalas kaming walang signal. Kapag nagkaka-chance, tumatawag ako sa kanya. Pero habang tumatagal, naramdaman kong lumamig siya. Hindi na siya excited kapag nag-uusap kami. Madalas sagot niya.

“Pagod ako, mamaya na lang.”

Nabalitaan ko mula sa mga kaibigan namin na may katrabaho raw siya na laging kasabay kumain, laging kausap, at minsan pa nga daw ay hinahatid pauwi. Pero dahil mahal ko siya, hindi ako naniwala. Sabi ko sa sarili ko,

“Hindi ‘yan si Rica. Alam ko, tapat siya sa akin.”

Hanggang sa dumating ang araw ng bakasyon ko. Uuwi na ako ng Iloilo, excited akong yakapin siya.

Pero pag-uwi ko, iba na siya.

Wala nang yakap, wala nang halik. Parang ayaw na niyang makita ako.

Laging mainit ang ulo niya. Wala akong ginagawang mali pero parang mabigat ang loob niya sa akin.

Isang gabi, hindi ko sinabi na susunduin ko siya sa trabaho.

Tahimik akong pumunta sa mall, nakasakay sa motor ng tropa kong si Mario. Naghintay ako sa labas hanggang sa lumabas siya.

Hindi ako makapaniwala sa nakita ko. 

May isang lalaki na nakamotor, maayos ang bihis, at ngumiti pa sa kanya.

Sabay niyang sinakyan.

Niyakap pa niya ito sa bewang.

Doon ako nanginig sa galit.

Sinundan namin sila.

Pagdating sa kanto bago sa amin, bumaba siya. Umalis ang lalaki. Pero bago ito umalis, hinalikan niya sa labi ang asawa ko. Doon ko napatunayan, totoo ang mga balita.

Parang binuhusan ako ng malamig na tubig.

Parang may tumarak na kutsilyo sa dibdib ko.

Sundalo ako. Marunong akong tiisin ang sakit ng sugat. Pero ang sugat ng pagtataksil, walang gamot.

Umiiyak ako habang nakasakay sa motor.

Hindi ko alam kung sisigaw, kung magwawala, o kung lalapit at haharapin sila.

Pero hindi ko ginawa.

Pinili kong manahimik.

Hanggang ngayon, hindi niya alam na alam ko na ang lahat.

Gabi-gabi, hindi ako makatulog. 

Tinitingnan ko siya habang natutulog, iniisip ko kung kailan siya nagsimulang magbago.

Minsan gusto kong magalit, gusto kong sumbatan. Pero sa halip, umiiyak lang ako nang tahimik.

Minsan naiisip ko, mas madali pang mamatay sa labanan, kaysa mamatay sa sakit ng puso.

Hindi lahat ng sundalo matapang lang sa gera. May mga sundalong marunong ding magmahal nang tapat.

At minsan, ang pinakamahirap na laban ay hindi ‘yung may barilan o granada, kundi ‘yung laban sa sariling damdamin kapag niloko ka ng taong pinakamamahal mo.

Ang pag-ibig ay hindi sukatan ng kahinaan. At ang pag-iyak ng lalaki ay hindi kabawasan sa pagiging matapang. Sapagkat ang tunay na tapang ay ang pagpigil sa sarili, kahit kaya mong manakit.

At ako, si Romel, isang sundalo.

Sugatan sa puso, pero buo pa rin sa loob. Dahil kahit sinira ako ng pag-ibig, pipiliin ko pa ring maging mabuting tao. Pero hanggang ngayon, kami pa rin ng asawa ko. Natatakot akong sabihin sa kanya na nahuli ko siya at baka maghiwalay kami. Anong magandang gawin ko?